Friendly Notes

همانطور که بیشتر ایرانیان می دانند، شاه اسماعیل بنیانگذار سلسله ی صفوی ، تشیع را مذهب رسمی ایران اعلام نمود. اما بسیاری از افراد، ممکنست ندانند که پایه گذار اصلی تشیع در ایران  چه شخصی بوده است؟
از برکت مطالعه ی کامنت در وبلاگ های مختلف وب سایت ایرانیان دات کام ، بویژه کامنت محقق و منجم گرامی آقای علی مستوفی. معلوم شد که پایه گذار اصلی تشیع در ایران در واقع  آخوند ابو منصور جمال‌الدین مطهّر حلّی معروف به علامه حلّی از علمای شیعه قرن هشتم قمری بوده است. بر اساس این آگاهی ، مطالعاتی در باره ی علامه حلّی بشرح زیر انجام شد:

نیا کان علامه حلّی و زمان و محل تولد او : نیاکان علامه حلّی،  از طرف پدر به اهلِ مطهر که خاندانی اهل علم و دانش بوده‌اند می‌رسد و همچنین از طرف مادر با محقق حلی که دایی او بوده پیوند دارد. وی در شب جمعه ۲۷ رمضان ۶۴۸ قمری، برابر ۹ دی ۶۲۹ خورشیدی، در شهر حِلّه به دنیا آمد.

تاریخچه ی کوتاهی درباره ی محل تولد علامه حلّی : شهر حِلّه  (به معنی منزل‌گاه)، از شهرهای عراق و مرکز استان بابل است. این شهر در کنار شط ‌الحله (از شاخه‌های رود فرات) و در ۹۰ کیلومتری جنوب بغداد، بر سر راه بغداد به نجف قرار دارد. شهر حله در قرن‌های پنجم و ششم قمری از زیباترین شهرهای عراق بود. این شهر به دست یکی از پادشاهان سلسله ی ایرانی آل بویه به نام سیف الدوله اسدی در قرن پنجم هجری ، آباد شد. سیف الدوله در این شهر قصرها و خانه‌های زیبا ساخت و با آباد شدن آن، تجار و علما و شعرای فراوانی به سوی آن روی آوردند و در اندک زمانی حله مرکز تمدن و فرهنگ اسلامی گشت. حله از اوایل قرن ششم تا قرن دهم، مرکز علم و اجتهاد و مهد حوزه علمیه شیعه بود. و سپس حوزه شیعه به کربلا و سپس به نجف منتقل شد. گویند در یک قرن قریب به ۵۰۰ مجتهد در دیار حله می‌زیسته‌اند.

تحصیلات و استادان علامه حلّی : علامه حلّی، با راهنمایی پدرش برای یادگیری قرآن به مکتب می‌رود و خواندن و نوشتن را در مکتب می‌آموزد ولی به این مقدار راضی نشده و نزد استادی بنام محرم رفته و کتابت خط را بخوبی نزد او فرامی‌گیرد سپس مقدمات و ادبیات عرب و علوم فقه، اصول فقه، حدیث و کلام را نزد پدرش شیخ یوسف سدید الدین و دایی‌اش محقق حلی می‌آموزد، او در ادامه علوم منطق، فلسفه و هیئت را نزد اساتید دیگرش بویژه شیخ طوسی می‌آموزد.

مرجعیت شیعیان : پس از وفات محقق حلی در سال ۶۷۶ قمری که مرجعیت شیعیان را برعهده داشت، شاگردان وی و دانشمندان حله پس از جستجوی فردی که شایستگی زعامت و مرجعیت شیعیان را داشته باشد علامه حلی را برای این امر مهم مناسب میابند و او با اینکه تنها ۲۸ سال سن داشت زعامت و مرجعیت شیعیان را بر عهده می‌گیرد

پایه گذار ی تشیع در ایران : تاریخ دقیق ورود علامه حلّی به ایران مشخص نیست اما احتمالا سالهای بعد از ۷۰۵ قمری بوده است که او به دعوت الجایتو از پادشاهان سلسله ایلخانیان که حاکم بر ایران بودند به ایران دعوت می‌شود و در مجلسی به مناظره با دانشمندان مذاهب فقهی اهل سنت از جمله خواجه نظام الدین عبدالملک مراغه‌ای می‌پردازد و موفق به شکست آنان می‌شود. می گویند پس از برگذاری این جلسات بوده است که ولایت و امامت علی بن ابیطالب و مذهب شیعه در نزد پادشاه اولجایتو به اثبات رسیده و وی مذهب شیعه را برمی‌گزیند و نام خود را به سلطان محمد خدابنده تغییر می‌دهد و تشیع را در ایران رواج می‌دهد. که از آن روز تا زمان مرگ سلطان محمد خدابنده ، علامه در ایران می‌ماند و به نشر معارف و فرهنگ تشیع می‌پردازد.در تمامی مسافرت‌ها ملازم  سلطان محمد خدابنده می‌شود و به پیشنهاد سلطان ، مدرسه سیاری از خیمه و چادر ساخته می‌شود که در تمام مسافرت‌ها حمل شده و در هرکجا که کاروان اقامت می‌کرده علامه به تدریس و مباحثه مشغول می‌شده است.

پایان کار علامه حلّی : علامه پس از مرگ سلطان محمد خدابنده در سال ۷۱۶ قمری به شهر حله بازمی‌گردد و تا آخر عمر در آنجا اقامت می‌کند و سرانجام در ۲۱ محرم ۷۲۶ قمری در سن ۷۸ سالگی از دنیا می‌رود و در حرم امام اول شیعیان به خاک سپرده می‌شود.

منابع و مآخذ

//fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%87

//fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AD%D9%84%DB%8C

//www.hawzah.net/FA/daneshvarview.html?DaneshvarID=572

//www.aftabir.com/articles/view/religion/religion/c7c1201691273p1.php/%d8%b9%d9%84%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%ad%d9%84%db%8c-%d8%a2%d9%81%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%ad%d9%84%d9%87