خدمتگزاران فرهنگ ایران: ١٦-هوشنگ ابتهاج، ه‍. الف سایه


Share/Save/Bookmark

All-Iranians
by All-Iranians
07-Nov-2012
 

 

در این قسمت به معرفی شاعر معاصر ایرانی ، امیر هوشنگ ابتهاج معروف به ه‍. الف سایه می پردازیم

امیر هوشنگ ابتهاج سمیعی گیلانی ، شاعر و موسیقی‌پژوه ایرانی است. او در ۶ اسفند ۱۳۰۶ در رشت متولد شد. پدرش آقاخان ابتهاج از مردان سرشناس رشت و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود. برادران ابتهاج عموهای او بودند. هوشنگ ابتهاج دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران اولین دفتر شعر خود را به نام نخستین نغمه‌ها منتشر کرد. ابتهاج مدتی به عنوان مدیر کل شرکت دولتی سیمان تهران به کار اشتغال داشت. منزل شخصی سایه که از منازل سازمانی شرکت سیمان است در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ی ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده است. این خانه قدمت چندانی ندارد اما از آنجاکه در زمان سکونت سایه در آن محفل ادبی بزرگان شعر و موسیقی و محل نشست های آنها بوده است دارای ارزش فرهنگی بسیار بالایی است.
//www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-70661a361d2a402db1b5f03d6184fc23-fa.html

ابتهاج در جوانی دلباخته دختری ارمنی به نام گالی شد که در رشت ساکن بود و این عشق دوران جوانی دست مایه اشعار عاشقانه‌ای شد که در آن ایام سرود. بعدها که ایران غرق خونریزی و جنگ و بحران شد، ابتهاج شعری به نام کاروان (دیرست گالیا...) بااشاره به همان روابط عاشقانه‌اش در گیر و دار مسایل سیاسی سرود. دلیل نامگذاری خانه ی ارغوان نیز وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه‌است که سایه، شعر معروف (ارغوان)خود را برای آن درخت گفته‌است.
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC

دیراست گالیا
در گوش من فسانه دلدادگی مخوان
دیگر ز من ترانه شوریدگی مخواه
دیر است گالیا! به ره افتاد کاروان
عشق من و تو ؟ آه ، این هم حکایتی است
اما درین زمانه که درمانده هر کسی ، از بهر نان شب
دیگر برای عشق و حکایت مجال نیست
...
//avayeazad.com/hooshang_ebtehaj_he_alef_saye/shabgir/18.htm

ارغوان، شاخه ی همخون جدا مانده ی من
آسمان تو چه رنگ است امروز؟
آفتابی ست هوا؟ یا گرفته است هنوز ؟
من در این گوشه که از دنیا بیرون است
آسمانی به سرم نیست ، از بهاران خبرم نیست
آنچه می بینم دیوار است
...
//www.rahetudeh.com/rahetude/Sarmaghaleh-vasat/HTML/2008/mars/bahar.html

هوشنگ ابتهاج مدتی نیز عضو حزب توده بود.
//fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87

هوشنگ ابتهاج مدتی نیز سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران بود
ابتهاج از سال۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران (پس از کناره گیری داوود پیرنیا) و پایه‌گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود. تعدادی از غزل‌ها، تصنیف‌ها و اشعار نیمایی او توسط موسیقی‌دانان ایرانی نظیر محمدرضا شجریان ، ناظری و حسین قوامی اجرا شده‌است. تصنیف خاطره انگیز تو ای پری کجایی و تصنیف سپیده (ایران ای سرای امید) از اشعار سایه‌است. سایه بعد از حادثه میدان ژاله (۱۷ شهریور۱۳۵۷) به همراه محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و حسین علیزاده به نشانه اعتراض از رادیو استعفا داد.
//www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-70661a361d2a402db1b5f03d6184fc23-fa.html

هوشنگ ابتهاج مدتی نیز عضو کانون نویسندگان ایران بود
اما در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، هیات دبیران کانون نویسندگان ایران که عبارت بودند از باقر پرهام، احمد شاملو، محسن یلفانی، غلامحسین ساعدی و اسماعیل خوئی تصمیم به اخراج امیر هوشنگ ابتهاج گرفتند. این تصمیم نهایتا به تایید مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران رسید
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC

از مهم‌ترین خدمات فرهنگی امیر هوشنگ ابتهاج تصحیح او از غزل‌های حافظ است که با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در ۱۳۷۲ به چاپ رسید و بار دیگر با تجدیدنظر و تصحیحات تازه منتشر شد. سایه سالهای زیادی را صرف پژوهش وحافظ شناسی کرده که این کتاب حاصل تمام آن زحمت هاست که سایه در مقدمه آنرا به همسرش پیشکش کرده‌ است.
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC

امیر هوشنگ ابتهاج از سال ۱۹۸۷ مقیم شهر کلن در کشور آلمان است
Various Sources

غلامحسین یوسفی دربارهٔ شعر سایه می‌گوید: «در غزل فارسی معاصر، شعرهای سایه (هوشنگ ابتهاج) در شمار آثار خوب و خواندنی است. مضامین گیرا و دلکش، تشبیهات و استعارات و صور خیال بدیع، زبان روان و موزون و خوش‌ترکیب و هماهنگ با غزل، از ویژگیهای شعر اوست و نیز رنگ اجتماعی ظریف آن یادآور شیوهٔ دلپذیر حافظ است. از جمله غزلهای برجستهٔ اوست: دوزخ روح، شبیخون، خونبها، گریهٔ لیلی، چشمی کنار پنجرهٔ انتظار و نقش دیگر». اشعار نو او نیز دارای درون‌مایه‌ای تازه و ابتکاری است؛ و چون فصاحت زبان و قوت بیان سایه با این درون‌مایهٔ ابتکاری همگام شده، نتیجهٔ مطلوبی به بار آورده‌است.
//www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-70661a361d2a402db1b5f03d6184fc23-fa.html

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به هوشنگ ابتهاج در ویکی‌گفتاورد موجود است
//fa.wikiquote.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC

آثار امیر هوشنگ ابتهاج:

نخستین نغمه‌ها، ۱۳۲۵
سراب، ۱۳۳۰
سیاه مشق، فروردین ۱۳۳۲
شبگیر، مرداد ۱۳۳۲
زمین، دی ۱۳۳۴
چند برگ از یلدا، آبان ۱۳۴۴
یادنامه، مهر ۱۳۴۸ (ترجمه شعر تومانیان شاعر ارمنی، با همکاری نادر نادرپور، گالوست خاننس و روبن)
تا صبح شب یلدا، مهر ۱۳۶۰
یادگار خون سرو، بهمن ۱۳۶۰
حافظ به سعی سایه (دیوان حافظ با تصحیح ابتهاج)
تاسیان مهر ۱۳۸۵ (اشعار ابتهاج در قالب نو)
آینه در آینه (گزیده‌ی شعرهای ابتهاج به انتخاب محمدرضا شفیعی ‌کدکنی)
Various Sources

خانه ی شعر امیر هوشنگ ابتهاج
//www.jasjoo.com/books/new-poems/houshang_ebtehaj/


تصاویر

امیر هوشنگ ابتهاج
//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Hoshang_Ebtehaj(Saye).jpg/220px-Hoshang_Ebtehaj(Saye).jpg
در این سرای بی کسی ، کسی به در نمی زند
//sphotos-a.xx.fbcdn.net/hphotos-ash3/c0.0.843.403/p843x403/553482_398614230210662_216194658_n.jpg
امیر هوشنگ ابتهاج در زندان جمهوری اسلامی
//saabz.files.wordpress.com/2012/07/396824_447147201986553_1734558668_n.jpg

خدمتگزاران فرهنگ ایران : محمد حسین فروغی ذکاءالملک اول - محمد علی فروغی ذکاءالملک دوم -  استاد حبیب یغمایی - ادیب الممالک فراهانی - حسن وثوق معروف به وثوق‌الدوله - شاعره ی توانا فروغ فرخزاد - ملک‌الشعرای بهار - رضا ارحام صدر - علی‌اکبر سعیدی سیرجانی - هایده - علی ‌اصغر حکمت - ایرج میرزا - حسن رشدیه و خاندان او - خاندان اعتصامی - دکتر پرویز ناتل خانلری
 


نظر شما چیست؟

xxxxxxxxxx


Share/Save/Bookmark

more from All-Iranians
 
All-Iranians

Jenab_e Ahosseini

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your input. You may also like to view this

//www.jasjoo.com/books/new-poems/houshang_ebtehaj/123/3563


All-Iranians

Jenab_e P-J

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your input. You may also like to view this

//www.jasjoo.com/books/new-poems/houshang_ebtehaj/123/3564


default

هنر و سياست

ahosseini


 بدون شك ابتهاج و كسرايى خدمات شايانى در شعر و ادبيات فأرسى داشته اند و از اين منظر با نويسند  موافقم  كه اين دو شاعردو از بزرگان ادب فارسى مى باشند اب all Iranian

.  . من ضمن اينكه از نقش حزب توده و اكثريت فدايى در حمايت و تثبيت رژيم آخوندى شديداً بيزارم شعرهاى كسروى و ابتهاج را ده ها بار به قصد حفظ كردن ميخوانم تا بتوانم از سبك و كلمات وزين و روان آنها

استفاده كنم.اشعار اين دو شاعر بسيار موزون و دلنشين مى باشند.  البته بكار بردن كلمات  زيبا در وصف زشت ترين شخصيت تاريخ ايران همچون خمينى  بسيار مشمئز كننده و زننده مى باشند. از اين لحاظ اين

 شاعر دو شاعر جايگاه بدى در تاريخ تحولات اجتماعى و سياسى دارند و مردم ايران از آن ها ب

ننگ ياد ميكنند. و در اين مورد دوست عزيز زندانيان درست مىفرمايند. 

Believe in a democracy that leaders and representatives are controlled by members at all times.


P_J

Thanks again All-Iranians! Great Post!

by P_J on

Introducing honorable and patriotic intellectuals like Mr. Ebtehadge, not only is appropriate and GREAT but a moral builder for those who are intimidated by this demonic, brutal and inhuman regime of the Mullahs!

Thanks again!


Shazde Asdola Mirza

Dear All-Iranian: Hoshang's pipe pressure has gone up, and ...

by Shazde Asdola Mirza on

I gave him the same advice, as he gave me last month when I went on an angry rampage.

Hope he knows how to make a fist! 


All-Iranians

Jenab-e Shazde Asdola Mirza

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your input. BTW, we did not get it. What advice?


All-Iranians

Jenab-e Zendanan

by All-Iranians on

Thank you for your input and for the link. You may also like to view this

چرا توده‌ای های کانون نویسندگان اخراج شدند؟

//www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/02/120202_l44_tudeh_party_parham_ir_writers_association.shtml


Shazde Asdola Mirza

Hoshang jan: you gave me a good advice: San Fran Cisco ...

by Shazde Asdola Mirza on

.... please use that same advice and cool down, friend.

PLEASE! 


Zendanian

دوران "خط امامی" رفیق

Zendanian


دوران "خط امامی" رفیق (پس از انقلاب١٣٥٧ )، اشاره دارد به زمانی که طبق
سیاستهای رهبری آن زمان حزب توده (کیانوری ، طبری ،...) سیاستهای جمهوری
اسلامی "ضد -امپریالیستی" تحلیل میشد، و هر گونه مخالفتی با جمهوری
اسلامی و رهبری آیت شیطان خمینی خدمت به "شیطان بزرگ" و خزعبلاتی از این
قبیل.
طبیعتا اعضای توده ای کانون نویسندگان ایران نیز به سهم خود
متأثر از این سیاست رهبری حزب بودند، و هر گونه انتقاد به گسترش سانسور و
اختناق در جامعه را مغایر با موازین حزبی میدانستند.
بر اساس چنین
اختلافی در برخورد به حاکمیت و دفاع از آزادی بیان در جامعه ایران بود که
انشعاب در درون کانون نویسندگان شکل گرفت، و منجر به اخراج، به آذین،
ابتهاج ، کسرایی و دیگر نویسندگان توده ی از کانون شد. افراد اخراجی کانون
نویسندگان, کانون دیگری به نام "کانون دموکراتیک نویسندگان ایران" ایجاد کردند، که
البته این کانون "دموکراتیک" یک کلام نیز از گسترش اختناق، سانسور و بستن
نشریات مستقل به میان نمی آورد. تا پس از حمله رژیم به حزب توده، که
متاسفانه درآن زمان تمامی فرصتهای قبلی از دست رفته بود و ...
باقر پرهام در شش مقاله در کتاب جمعه (به سردبیری زنده یاد احمد شاملو) مفصلا به تاریخچه این دوران پرداخته است.
مقالات  وی را میتوانید در شماره های ٢٥ تا ٣٠  کتاب جمعه بخوانید.
بخش اول این مقالات را در زیر میتوانید مطالعه نماید.   
------------------------------
حزب توده، و کانون نویسندگان ایران١

//irpress.org/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8...


All-Iranians

جناب زندانیان

All-Iranians


با تشکر، خیلی ممنون می شویم اگر خود شما ، اشارات صریح به  دوران "خط امامی" رفیق ابتهاج بفرمایید . ما در این مورد زیاد اطلاع نداریم


All-Iranians

Jenab-e Friendly

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for the link. You may also like to view this

عشق شادی ست ، عشق آزادی ست
عشق آغاز آدمی زادی ست
عشق آتش به سینه داشتن است
دم همت بر او گماشتن است
عشق شوری زخود فزاینده ست
زایش كهكشان زاینده ست
تپش نبض باغ در دانه ست
در شب پیله رقص پروانه ست ....
//sarapoem.persiangig.com/link7/saye6.htm


Zendanian

همه چیز درباره ی امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) به جز،

Zendanian


اشاره ی  صریح به  دوران "خط امامی" رفیق!!!

All-Iranians

دلیل نفوذ اشعار ابتهاج در میان طبقات مختلف اجتماعى

All-Iranians


همه چیز درباره امیرهوشنگ ابتهاج
//sarapoem.persiangig.com/link7/saye.htm


Friendly Notes

شعرخوانی هوشنگ ابتهاج در ونکوور

Friendly Notes