دوالپا


Share/Save/Bookmark

Ali Ohadi
by Ali Ohadi
11-Mar-2009
 

در تابستان ها هیچ رختخوابی را زیر درختی پهن نمی کردند، می گفتند نیمه شب "آل" روی آدم خواب می افتد و نفسش را می گیرد. بعدها تا اندازه ای حالیمان شد که چون تنفس درخت در شب ها بعکس است، یعنی گاز "سی او" صادر می کند، باعث کمبود اکسیژن و نفس تنگی می شود. تعریف هم می کردند که فلان کسک هم به این شکل مرد و...

 اما در قصه ها و افسانه ها هم موجودی بود که بیشتر زنان قصه گو به آن "آل" می گفتند، اما در واقع همان است که در ادبیات به آن "دوالپا" می گویند. تعریفش هم چندان مشخص نیست؛ ظاهرن موجودی ست که هیکلی بزرگ و پاهایی معیوب دارد؛ "دوالپا"! بیشتر در تاریکی جنگل و راه های گم و گور و بر لب رودخانه و آب دراز کشیده و منتظر عابری ست تا کمکش کند. کافی ست گذرنده ای به تقاضای دوالپا عمل کند و بخواهد کمکش کند که از جنگل تاریک، یا کوره راه یا رودخانه و آب بگذرد. معمولن کسی را که پای معیوب و ناتوانی دارد به دوش می گیرند. همین که شخص، دوالپا را بر دوش بگیرد، این موجود، پاهایش را دور کمر و تن او می پیچد و چفت می کند. این یعنی اسارت، یعنی دیگر گرفتار دوالپا شده ای و باید هرچه می گوید عمل کنی، و این اطاعت و گوش به فرمان بودن تا مرگ یاری دهنده ی ساده دل که دوالپا را نشناخته، ادامه دارد، سی سال! شاید هم چهل سال، بسته به این که شخصی که دوالپا را به دوش گرفته تا کجا بتواند تحمل کند!             

حالا چه شد که یاد "دوالپا" افتادم؟ اصلن می خواستم چه بگویم؟


Share/Save/Bookmark

Recently by Ali OhadiCommentsDate
بینی مش کاظم
-
Nov 07, 2012
"آرزو"ی گمگشته
-
Jul 29, 2012
سالگرد مشروطیت
2
Jul 22, 2012
more from Ali Ohadi
 
Azarin Sadegh

Oh MY!

by Azarin Sadegh on

I wish this blog was posted two weeks ago...You can't believe how much I googled "Bakhtak" and "Doalpa" last week! (It was during the writing of my Soghra story..:-)

Now I think I like doalpa better...Hmmmm!

Azarin


IRANdokht

I can't believe I researched it :o))

by IRANdokht on

From the wiki

دَوال‌پا یکی از موجودات خیالی در اسطوره‌ها و داستان‌های ایرانی است.

دوالپا در افسانه های ایرانی موجود به ظاهر بدبخت وذلیل وزبونی است که
به راه مردمان نشیند ونوحه وگریه آنچنان سر دهد که دل سنگ به ناتوانی او
رحم آورد. چون گذرنده ای براو بگذرد واز او سبب اندوه بپرسد گوید :
"بیمارم وکسی نیست مرا به خانه‌ام که در این نزدیکی است برساند." وعابرچون
گوید: "بیا تورا کمک کنم." دوالپا بر گرده‌ی عابر بنشیند و پا های تسمه
مانند چهل متری خود راکه زیر بدن پنهان کرده بود گشوده گرداگرد بدن عابر
چنان بپیچد واستوار کند که عابر را تا پایان عمر از دست او خلاصی نباشد.
دَوال در فارسی به معنی تسمه است.

ازین رو دوالپا در زبان فارسی مصداق آدمهای سمجی است که به هر دلیل به
حق یا ناحق به جائی می چسبند وبدون توجه به تاریخ مصرف خود آنجا را رها
نمی‌کنند.

كتاب عجائب المخلوقات و غرائب المخلوقات محمدبن محمود طوسي ( قرن ششم هجري) ضمن نقل حكايتي نام دوالپا را به كار مي برد و آن را گونه اي نسناس مي نامد. البته در لغت نامه دهخدا، داستان وامق و عذرا را منبع ديگري هم نقل مي كند. از آنجا به کتابهائی نظیرسلیم جواهری و وغ‌وغ ساهاب صادق هدایت راه یافته است.

 بختک

این پدیده با نام Sleep Paralysis شناخته می‌شود.در واقع بختک همان فلج خواب است.

در حالت بختک زدگی انسان بیدار و در سر او صداهای هولناک میپیچد و از
ترس می‌خواهد ناله بکشد تا شاید کسی او رااز حالت فلجی نجات دهد و انسان
در این حالت کاملا هوشیار است

بَختَک در افسانه‌ها و باور عامیانه ایرانی نام موجودی تخیلی است که شبها قصد خفه کردن افراد در خواب را دارد. برخی منابع نیز بختک را با کابوس
هم‌معنی دانسته‌اند. البته بختک با کابوس هم معنا نیست، بختک موجودی
نامریی است که شب هنگام بر بدن انسان مسلط می‌شود و تمام بدن را در اختیار
گرفته و قفل می‌کند، درین حالت انسان فقط نظاره گر ناتوانی خود است. ترسی
بدون دلیل وجود انسان را در بر می‌گیرد و انسان توان کوچک‌ترین واکنشی
نسبت به این ترس ندارد.در برخی باورهای قدیمی معتقدند که بختک روی سینه
افراد می‌نشیند و تمام وجود انها را فلج می‌کند. شاید ترس انسان گرفتار
این موجود نیز بدلیل این است که حضور انرا بر روی خود احساس می‌کند ولی
نمی‌تواند انرا ببیند. برخی دیگر بر این باورند که بختک در درون انسان
نفوذ می‌کند و بدن را در اختیار می‌گیرد. اصطلاح «بختک روی زندگیش افتاده»
نیز ازین جا وارد ادبیات فارسی شده‌است.

 

Interesting explanation for Aal, so what was it you were gonna say again?

IRANdokht


Souri

Aghaye Yassari aziz

by Souri on

Kheir. Dovalpa (ya Davalpa) is not the same thing as Bakhtak!

Bakhtak, is something else. It has been said that if you sleep "taagh baz" mean on your back, it may happen to you that Bakhtak fall on you and you can't move.

This too, has a logical explanation. Sometimes, when you are sleeping, your nervous system is not resting. In fact you are somewhere between awareness and sleepiness !! You want to move but you can't. You think you are awake and you see everything, but you are actually sleeping. Your mind is awake but not your body. It happened to me many times in the past. I mean.....not the Bakhtak :-))

PS: and I'm sure you got Mr Ohadi's point, when he talks about 30 years or maybe  even 40 years !!


Javad Yassari

یک سئوال فنی

Javad Yassari


آقا، این دوالپا همان بختک است؟


default

معجزات الکل

JD (not verified)


هدایت در "افسانه های عامیانه" معتقد است که راه خلاصی از دست دوال پا مست کردن آن موجود است.

لابد اینهم باز یک بهانه ای بیش نبوده برای جلسه عرق خوری دیگری و فراموشی اکتسابی برای تحمل دیکتاتوری رضا خانی و شیئه اثنی عشری.