M. Saadat Noury

با سپاس از استاد سعادت نوری

که نام این ایراندخت پیشرو را دوباره زنده کردند

پاسخ ها

با سپاس از همه ی بزرگواران که در بخش نظریات ، نوشتار و یا پیوند های ارزنده ای را ارائه نموده اند ، در پاسخ ، پیوند هایی در مورد "زنددخت" تقدیم می شود

  کتاب زندگینامه ی زنددخت
//parsigoft.blogspot.ca/2011/07/blog-post_4671.html

زنددخت و مجله دختران ایران
//fairfamilylaw.org/spip.php?article8087

فخرالملوک متخلص به زند دخت

این لینک هم فخرالملوک متخلص به «زند دخت» را شاعره ی "کاوه" معرفی کرده است

//bibi3736.wordpress.com/2011/04/25/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/

Dear Ladan

I believe that Fakhrolmolouk (Zand dokht) is the same poet as Zan (d)dokht Shirazi.

زنددخت

فخرالملوک متخلص به «زنددخت» در سال 1288 شمسی تولد و در سال 1331 وفات یافت. او مدیر مجله «دختر ایران» و مؤسس «مجمع انقلاب نسوان» بود. زنددخت از پیشاهنگان کشف حجاب در ایران بود و اندیشه هایش بیشتر متأثر از فرهنگ غرب بوده است تا فرهنگ اسلامی. او در یک غزل به اوضاع اجتماعی نامطلوب آن دوره اشاره می کند و از ضعف عمومی حاکم بر پیکر جامعهشکوه می کند و انتظار ظهور یک مصلح اجتماعی نیرومند را دارد تا مشکلات به نیروی او حل شود و آنگاه به مردان عتاب می کند که به جای سخن گفتن از ضعف زن، از مردی و مردانگی خود سخن برانند:

ایرانیان که فرّ کیان آرزو کنند
باید که همتی به ره آبرو کنند
نوح دگر بباید و توفان دیگری
تا لکه های ننگ وطن شست و شو کنند
خون گرم رهروان وطن از میان ملک
باید نخست کاوه دلی جست و جو کنند
مردم رها ز بند اجانب نمی شوند
از خون خود مگر که به هر جا وضو کنند
مردی بزرگ باید و عزمی بزرگتر
تا حلّ مشکلات به نیروی او کنند ...
اینجا زنان ز جهل به زندان ذلت اند
گو خون قلب غمزده سرخاب رو کنند
شد پاره جامه کهن و نو نمی شود
صد ره اگر که وصله زنند و رفو کنند
مردان که ضعف زن به رخ او همی کشند
بهتر بود ز مردی خود گفت و گو کنند
زور و زر است تکیه مردان بی خرد
تیر ستم به سینه زن گر فرو کنند
چون «زنددخت» شیرزنان وطن بلی
شرح عیوب بی خردان مو به مو کنند(1)

در غزلی دیگر از عقب ماندگی زن روزگار خویش می نالد و از اینکه زنان هم دوره او امکان عرضه هنرها و بروز استعدادهای انسانی و حضور زنده را در جامعه ندارند، زبان به گله و شکایت باز می کند:

زن در این ملک بدین گونه پریشان تا چند؟
دست و پا بسته و لب بسته به زندان تا چند
همه دور از هنر و علم و کمالیم به ملک
با چنین حال نداریم دبستان تا چند
زن مگر نیست میان بشریت انسان
راستی زندگی اوست چو حیوان تا چند
در همه ملک جهان جمله زنان باهنرند
این لیاقت نبود در زن ایران تا چند
شرف و عزت هر کس بود از علم و کمال
تاج عزت نبود بر سر نسوان تا چند
روح بیمار بود در تن مردم تا کی؟
اندر این ملک خدا را تن بی جان تا چند
زن که باشد گل ارزنده بستان وجود
در بر هموطنان خوار بدین سان تا چند
هر کسی برد برون گوهر علم از این بحر
ما زنانیم چنین غرقه ز توفان تا چند
دیگران گوی هنر برده ز میدان تا کی؟
ما بمانیم در این کلبه احزان تا چند؟
بهره مند آن که بود از زر و زور و منصب
نظری هیچ ندارد به فقیران تا چند(2)

در شعر زنددخت دیگری آزادی به معنای بی بند و باری را نفی و محکوم می کند و بیان می دارد که منظورش از آزادی برای زنان، فراهم بودن امکان کسب دانش است و مادری که عفت و فضل و هنر را یک جا داشته باشد فرزندانی توانا و برومند پرورش خواهد داد:

... در آن کشور ترقی هست و استقلال و آزادی
که زن چون مرد، آزاد است و کس او را نیازارد
نه آزادی بود بی بند و باری، در ره تقوا
بود آزادی اندر کسب دانش تا ثمر آرد
هر آن مادر که او را عفت و فضل و هنر باشد
توانا پرورد فرزند و از دامان گهر بارد ...(3)

در غزلی دیگر به مقام و جایگاه زن در فرهنگ جامعه اشاره می کند و روشنی آفاق فرهنگی جامعه بشری را از پرتو خورشید زن می بیند. آنگاه به بیتی از یک غزل سعدی اشاره می کند و دانش مرد را زاییده معرفت زن می داند و نتیجه می گیرد که به اقتضای حدیث شریف، «طلب العلم فریضة علی کل مسلمٍ» دانش آموزی را برای زن و مرد واجب می شمارد:

همچو خورشید، جمال تو ز هر در که درآید
باب علم و هنر و فضل و سعادت بگشاید
نور خورشیدی و روشن همه کشور ز وجودت
روشن آری شود آفاق چو خورشید درآید
این سخن گفته سعدی است که در شأن تو زیبد
گویم امروز که الحق همه در حق تو شاید
«صبر بسیار بباید پدر پیر فلک را
تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید»
گر که از علم و هنر زنده شود ملت ایران
ذلت جهل هم از عزت دانش به سر آید
نه ترقی کند ایران مگر از دانش مردان
دانش مرد هم از معرفت مام بباید
طلب علم برای زن و مرد است چو واجب
جهد تو ای زن ایران به ترقی بفزاید
«زند» دلبسته ایران بود و دانش نسوان
از در علم و هنر این همه نومید نشاید(4)

Dear Mehrban

The link //fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C that you introdiced is very interesting. It refers to Tala't Bassari's book, one of the sources of

 شاعران معاصر زن

that this blog has referred to it as No. 3 reference, but it (your link of Wiki) does not say anything about the poem of Kaveh. That makes me to believe that the original poet was really Fakhrolmolk Zand Dokht

طاهره صفارزاده

این وبلاگ میگوید این شعر از طاهره صفارزاده است، که البته شوخی است.

پيدا كردن شاعر از روي شعر ! (شاعر شناسي !! )طاهره صفارزاده!
//good-life.ir/%DA%AF%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-134/%D9%BE%D9%8A%D8%AF%D8%A7-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D9%8A-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%8A-1391/index18.html

Ba dorood

//fa.wikipedia.org/wiki/زندخت_شیرازی

.

دست استاد بزرگوار درد نکند با چنین نوشتار نیکویی........خدا کند که عرض
بعدی بنده، باعث سؤ تفاهم نشود.......چطور است که این سروده زیبا را، با
توجه به اتمسفر حاکم، منسوب کنیم به طاهره قره العین........انسان عاقل
برای در امان ماندن چه بسا مجبور شود از خیلی‌ چیز‌هایش بگذرد، یک دانه شعر
است دیگر.......