All-Iranians

محمدحسین فروغی از رجال صاحب علم و معرفت و ادب در دوره قاجار به‌ شمار می‌رود. وی در اشعار و نوشته‌های خود به ادیب تخلص می‌نمود. لقب فروغی را ناصرالدین شاه به او داد. او پدر محمدعلی فروغی، ادیب و سیاست‌مدار نامدار، می‌باشد. محمدحسین فروغی استاد ادبیات فارسی مدرسه علوم سیاسی تهران و مؤسس روزنامه تربیت، اولین روزنامهٔ غیردولتی ایران، بود...لقب ذکاءالملک، ابتدا از آن محمدحسین فروغی بود و پس از وی بود که پسرش محمدعلی خان به دستور محمدعلی شاه ملقب به ذکاءالملک دوم شد؛ از این‌ رو برای پرهیز از اشتباه ، گاه به محمدحسین خان فروغی «ذکاءالملک اول» نیز می‌گویند... خود ذکاءالملک اول درباره لقب فروغی (از ناصرالدین شاه) چنین گفته‌است:
فروغ یافت چو از مدح شاه ، گفته ی من / مرا خدیو معظم ، لقب فروغی داد
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C

محمدحسین خان فروغی در جوانی مشغول به تجارت شد و متضرر گردید و سرمایه خود را به کلی از دست داد. مدتی در "بندرلنگه"و "جهرم" و مدتی نیز در "فسا" و "یزد" بود. از یزد به کرمان رفته و در دستگاه "محمداسماعیل­خان" حاکم کرمان وارد شد. در زمانی که "اعتمادالسلطنه" وزیر انطباعات و دارالترجمه بود. محمدحسین در کار مطبوعات با او همکاری می­کرد و بعد به مدیری دارالترجمه و مترجم زبان عربی و فرانسه با حقوق ماهی ٤٠تومان رسید.
//www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=40865

محمدحسین خان فروغی به واسطه دوستی و هم فکری که با میرزا ملکم خان داشت در دوران ناصری، مدتی تحت تعقیب یا طرف بی اعتنایی واقع شد.
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C

میرزا مَلْکَم خان معروف به ناظم‌الدوله، از مشهورترین فراماسون‌های دوره قاجار بود.
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%85_%D8%AE%D8%A7%D9%86

سعيده سلطاني مقدم در مقاله ای در مورد خاندان فروغی نوشته است : "خاندان فروغی که سرسلسله آن­ها از یهودیان بغداد بودند، بعدها در اصفهان ساکن شده، همگی اهل ادب و علم بوده­اند. میرزامحمدحسین فروغی در دستگاه ناصرالدین شاه وارد می­شود و جایگاه خود را به دست می­آورد. بعدها فرزندان او محمدعلی­فروغی و ابوالحسن که از همه مهم­تر محمدعلی­فروغی نخست­وزیر معروف دوران بحرانی سال­های اشغال (شهريور ١٣٢٠) است، راه پدر خود را به شایستگی ادامه می­دهند و در دربار و دستگاه به موقعیت­های برجسته دست پیدا می­کنند. فرزندان محمدعلی­فروغی، محمود، محسن و مسعود نیز همگی با تحصیلات عالی موقعیت­های ممتازی به دست می­آورند".
//www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=40865

روزنامه ی تربیت که به صاحب امتیازی و مدیری محمدحسین خان فروغی (ملقب به ذکاء الملک فروغی) تهــران تأسیس شد به علت درج مقالات سودمند و مفید پیوسته مورد توجه اندیشمندان بوده و بخصوص از لحاظ نشر فارسی و زیبایی خط جای خاصی را در میان روزنامه های فارسی زبان به خود اختصاص داده است.اولین شماره روزنامه تربیت در ٤ صفحه به قطع بزرگ به خط نستعلیق و کاغذ مرغوب در تاریخ پنج شنبه یازدهم رجب ١٣١٤ قمری مطابق هفدهم دسامبر ١٨٩٦ میلادی منتشر شده است.حیات روزنامه تربیت مدت ٩ سال بود که در این مدت جمعاً ٤٣٤ شماره در ٢٤٩٢ صفحه منتشر شده است و آخرین شماره آن در تاریخ پنج شنبه ٢٩ محرم ١٣٢٥ انتشار یافت.علت تعطیل شدن روزنامه تربیت ضعف و پیری و ناتوانی ذکاء الملک بوده است.
//www.malekmuseum.org/fa/library/press-tarbiat.php

وقتی که ناصرالدین شاه در روز جمعه ۱۷ ذیقعده ۱۳۱۳ هجری قمری به ضرب گلوله میرزا رضا کرمانی از پای درآمد، محمدحسین فروغی به فرزندش محمدعلی خان فروغی گفت که: «همین که نوبت سلطنت مظفرالدین شاه رسید، من که دست از طبیعت خود نمی‌توانستم بردارم، اولین روزنامه غیردولتی را در همین شهر طهران تاسیس کرده و مندرجات آن را مشتمل بر مطالبی قرار دادم که کم کم چشم و گوش مردم به منافع و مصالح خودشان باز شود. این روزنامه را تربیت نام گذاشتم». وی پس از جلوس مظفرالدین شاه اوضاع را برای انتشار روزنامهٔ غیردولتی تا حدودی مناسب دید و امتیاز روزنامه را از وزارت انطباعات گرفت.
در سرمقاله‌های تربیت بارها در بارهٔ اهمیت علوم ومعارف در پیشرفت و ترقی ملل و اقوام سخن گفته شده و تأکید گردیده‌است که تربیت جریده‌ای علمی و ادبی و سیاسی است و هدف از نگارش آن بسط معرفت و بصیرت و رهایی از نادانی است. همچنین این روزنامه، ساده‌کردن مطالب را برای بهره‌مندی عموم از وظایف خود شمرده است. تربیت، اخبار علمی و اجتماعی و سیاسی داخلی و خارجی و مقالات و مطالب تألیف و ترجمه شدهٔ آموزنده داشت و در مقالات گوناگون، از جمله «استعداد اهل ایران» و «استعداد علمی مردم ایران» و «استعداد صنعتی مردم ایران»، بر قابلیت‌ها و استعدادهای مردم ایران، تأکید می‌کرد و مردم را به فراگیری علوم و فنون فرا می‌خواند. شرح حال دانشمندان و هنرمندان و سیاست‌مداران، از جمله نیوتن، پاستور، گوتنبرگ، گالیله، واشنگتن، حافظ و خیام، غالباً به صورت پاورقی در شماره‌های پیاپی درج می‌شد تا زندگی‌شان سرمشق قرار گیرد... محمدعلی فروغی دربارهٔ پدرش چنین روایت می‌کند: «... من هم آن وقت به درجه‌ای رسیده بودم که در کار روزنامه با من گفتگو می‌کرد. یک روز پرسید مقاله‌ای که امروز برای روزنامه نوشته‌ام خواندی؟ عرض کردم:بلی. پرسید: دانستی چه تمهید مقدمه‌ای می‌کنم؟ من در جواب تأمل کردم. فرمود: مقدمه می‌چینم برای این که به یک زبانی حالی کنم که کشور قانون لازم دارد. مقصودم این است که این حرف را به صراحت نمی‌توانست بزند و برای گفتن آن لطایف الحیل می‌بایستی بکار برد...»
//fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA_(%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)

وقتی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی مدرسه علوم سیاسی به همت نصرالله خان مشیرالدوله جهت تربیت کادر وزارت خارجه به همت دوتن از پسرانش مؤتمن‌الملک و مشیرالملک (بعدها مشیرالدوله) تاسیس شد محمدحسین خان ذکاءالملک به ریاست مدرسه و فرزندش محمدعلی فروغی به معاونت و استادی این مدرسه منصوب شدند. پدر و پسر در تدریس تاریخ، فلسفه، ادبیات، مبانی علوم سیاسی سعی و اهتمام داشتند و محمدحسین فروغی به زبان فرانسه و عربی و محمدعلی فروغی به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، عربی به طور کامل و آلمانی به قدر فهم مطالب آگاهی داشت و برای تدریس، جزواتی را از زبان‌های خارجی به فارسی ترجمه می‌کردند
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C

مشخصات دیوان اشعار محمدحسین خان فروغی
//ical.ir/index.php?option=com_moshar&view=book&id=905095&Itemid=103

می‌توان به جرات محمدحسین خان فروغی را با نوشتن کتاب‌های مختلف فلسفی، تاریخی، ادبی و کتاب‌هایی مانند تاریخ سلاطین ساسانی، تاریخ اسکندر کبیر، غرایب زمین و عجایب آسمان، ترجمه سفر دور دنیا در هشتاد روز از ژول ورن و بالاخره کتاب باارزش دستور حکومت، ترجمه ی نامه علی بن ابی‌طالب به مالک اشتر و ده‌ها جلد کتاب علمی و فلسفی دیگر او را با دالامبر نویسنده دایرةالمعارف و ولتر مورخ بزرگ فرانسه مقایسه کرد.
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C

میرزا محمدحسین فروغی ذکاءالملک در سال ١٣٢٥قمری در سن ٧٠ سالگی در تهران درگذشت و در "ابن­بابویه" به خاک سپرده شد.
//www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=40865

 مشخصات مدفن محمدحسین فروغی
//www.madfan.ir/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D8%B0%DA%A9%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/

 محمد حسین فروغی بنا بر دانشنامه آریانیکا
//arianica.com/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AE%D9%84%D8%B5-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8-%D9%88-%D9%85%D9%84%D9%82%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%D8%B0%DA%A9%D8%A7%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9

در ادامه

خدمتگزاران فرهنگ ایران : ۲ - محمد علی فروغی ذکاءالملک دوم
خدمتگزاران فرهنگ ایران : ۳ - استاد حبیب یغمایی ..... و بیشتر

نظر شما چیست؟

xxxxxxxxxx