عطر و عطر سازی در شعر کلاسیک ایران


Share/Save/Bookmark

M. Saadat Noury
by M. Saadat Noury
06-Oct-2010
 

 


عطر و عطر سازی مقام و منزلتی قابل ملاحظه در شعر کلاسیک ایران دارد. نمونه هایی از سروده های برخی سرایندگان پیشین ایران را در این زمینه با یکدیگر مرور می کنیم:

نهادند زیراندرش تخت زر
بد یبای زربفت و زرین کمر
تن شاهوارش بیاراستند
گل و مشک و کافور و می خواستند
سرش را بکافور کردند خشک
رخش را به عطر و گلاب و به مشک
نهادند بر تخت و گشتند باز
شد آن شیردل شاه گردن‌فراز: فردوسی

مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند
که اعتراض بر اسرار علم غیب کند
کمال سر محبت ببین نه نقص گناه
که هر که بی‌هنر افتد نظر به عیب کند
ز عطر حور بهشت آن نفس برآید بوی
که خاک میکده ما عبیر جیب کند
چنان زند ره اسلام غمزه ساقی
که اجتناب ز صهبا مگر صهیب کند
کلید گنج سعادت قبول اهل دل است
مباد آن که در این نکته شک و ریب کند: حافظ

بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم
اگر غم لشکر انگیزد که خون عاشقان ریزد
من و ساقی به هم تازیم و بنیادش براندازیم
شراب ارغوانی را گلاب اندر قدح ریزیم
نسیم عطرگردان را شِکَر در مجمر اندازیم
چو در دست است رودی خوش بزن مطرب سرودی خوش
که دست افشان غزل خوانیم و پاکوبان سر اندازیم: حافظ

آن یکی افتاد بیهوش و خمید
چونک در بازار عطاران رسید
بوی عطرش زد ز عطاران راد
تا بگردیدش سر و بر جا فتاد: مولوی

لیلی پس پرده عماری
در پرده‌دری ز پرده داری
از پرده نام و ننگ رفته
در پرده نای و چنگ رفته
نقل دهن غزل سرایان
ریحانی مغز عطر سایان
در پرده عاشقان خنیده
زخم دف مطربان چشیده
افتاده چو زلف خویش درتاب
بی‌مونس و بیقرار و بیخواب: نظامی

چونکه بهرام شد نشاط پرست
دیده در نقش هفت پیکر بست
روز شنبه ز دیر شماسی
خیمه زد در سواد عباسی
سوی گنبد سرای غالیه فام
پیش بانوی هند شد به سلام
تا شب آنجا نشاط و بازی کرد
عود سازی و عطرسازی کرد: : نظامی
 
روی تو شمع آفتاب بس است
موی تو عطر مشک ناب بس است
چند پیکار آفتاب کشم
قبلهٔ رویت آفتاب بس است: عطار

الهی غنچهٔ امید بگشای!
گلی از روضهٔ جاوید بنمای
بخندان از لب آن غنچه باغم!
وزین گل عطرپرور کن دماغم! جامی

مجموعه ی بالا در حقیقت مکمل مقاله ای است در زمینه ی "نخستین ایرانیان و هنر عطر سازی" نوشته ی همین نگارنده به زبان انگلیسی که جداگانه ارائه شده است : دکتر منوچهر سعادت نوری

مجموعه ی گل غنچه های پندار 

xxx


Share/Save/Bookmark

more from M. Saadat Noury
 
M. Saadat Noury

Dear Rad Lanjani

by M. Saadat Noury on

Thank you for the poem; please accept this in return

گفتا برون شدی به تماشای ماه نو

از ماه ابروان منت شرم باد رو

عمریست تا دلت ز اسیران زلف ماست

غافل ز حفظ جانب یاران خود مشو

مفروش عطر عقل به هندوی زلف ما

کان جا هزار نافه مشکین به نیم جو

تخم وفا و مهر در این کهنه کشته زار

آن گه عیان شود که بود موسم درو

ساقی بیار باده که رمزی بگویمت

از سر اختران کهن سیر و ماه نو

شکل هلال هر سر مه می‌دهد نشان

از افسر سیامک و ترک کلاه زو

حافظ جناب پیر مغان مامن وفاست

درس حدیث عشق بر او خوان و ز او شنو

حافظ


Rad Lanjani

زلف معطر

Rad Lanjani



 

گل آدم در آن دم شد مخمر

که دادش بوی آن زلف معطر

دل ما دارد از زلفش نشانی

که خود ساکن نمی‌گردد زمانی 

 

شیخ محمود شبستری


M. Saadat Noury

Dear Ms Farah Rusta

by M. Saadat Noury on

Thank you for the poem; please accept this in return

زندگی ،‌ گرمی دلهای به هم پیوستست
تا در آن دوست نباشد  همه درها بستست
در ضمیرت اگر این گل ندمیدست هنوز
عطر جان پرور عشق
گر به صحرای وجودت  نوزیده ست هنوز
دانه ها را باید از نو کاشت.

آب و خورشید و نسیمش را از مایه ی جان
خرج می باید کرد
رنج می باید برد
دوست می باید داشت.

جام دلهامان را مالامال از یاری ، غمخواری
بسپاریم به هم بسرائیم به آواز بلند
شادی روی تو، ای دیده به دیدار تو شاد
باغ جانت همه وقت از اثر صحبت دوست
تازه، عطر افشان، گل باران باد: فریدون مشیری


M. Saadat Noury

Dear Ladan Farhangi

by M. Saadat Noury on

Thanks and please accept this in return

ما از صدای باد می ترسیم

ما از نفوذ سایه های شک

در باغ های بوسه هامان رنگ می بازیم

ما در تمام میهمانی های قصر نور

از وحشت آواز می لرزیم

اکنون تو اینجایی

گسترده چون عطر اقاقی ها

فروغ فرخزاد


M. Saadat Noury

Dear Baharan

by M. Saadat Noury on

Thank you and please accept this in return

کردی ای عطار بر عالم نثار

نافهٔ اسرار هر دم صد هراز

از تو پر عطرست آفاق جهان

وز تو در شورند عشاق جهان

عطار

M. Saadat Noury

Dear Red Wine

by M. Saadat Noury on

Thank you for your kind words; please accept this in return

عطرتو

//www.youtube.com/watch?v=DudtIDZQa9I


M. Saadat Noury

Dear All-Iranians

by M. Saadat Noury on

Thank you for your comment; please accept this in return

رو مگردان یک زمان از من که تا از درد تو

چرخ را بر هم نسوزد دود آتشدان من

تا خموشم من ز گلزار تو ریحان می برم

چون بنالم عطر گیرد عالم از ریحان من

مولوی


Farah Rusta

عطر صد خاطره

Farah Rusta


 

بی تو مهتاب شدم باز از آن
کوچه گذشتم
همه تن چشم شدم خیره به دنبال تو گشتم
شوق دیدار تو لبریز شد از جام وجودم
شدم آن عاشق دیوانه که بودم
در نهانخانه جانم گل یاد تو درخشید
باغ صد خاطره خندید
عطر صد خاطره پیچید

فریدون مشیری

 

FR


Ladan Farhangi

عطری نماند از گل رنگین که بو نبود

Ladan Farhangi


 

از گفتگو و یاد جفا کردنم چه سود

او بود بی‌وفا و در این گفتگو نبود

ماهی که مهربان نشد از یاد رفتنی است

عطری نماند از گل رنگین که بو نبود

شهریار


Baharan

بی عطر سر زلفش

Baharan


 

گر در صف دین داران دین دار نخواهم شد

از بهر چه با رندان در کار نخواهم شد

هرچند که عطارم لیکن به مجاز است این

بی عطر سر زلفش عطار نخواهم شد

عطار


Red Wine

...

by Red Wine on

با سلام به خدمت شما.. این ۲ بیتی را تقدیم حضورتان می‌کنیم و امیدواریم که مقبول افتد.اصل اثر از آقای فرشیدور است که خدا ایشان را حفظ کند.

در پیکر گلهای دلاویز شمیران
عطری است که در نافه ی آهوی ختن نیست

آواره‎ام و خسته و سرگشته و حیران
هرجا که روم هیچ کجا خانه‎ی من نیست


All-Iranians

Wonderful

by All-Iranians on

Thank you for sharing.